برخی از نکات تربیتی که در برخورد با کودکان باید به آن توجه کرد

پیوند مناسب با کودک

شما قادر می شوید با استفاده از مقاله نکات تربیتی کودک مطالب پیوندی بهتر و مناسبتر با فرزند یا فرزندان خود داشته باشید و البته نشاطی مضاعف بر نشاط خودش به زندگی او افزون کنید و او را برای سختی های زندگی مقاوم کنید و انشالله والدینی عالی باشید. پس این مطالب را در تربیت کودکتان مورد توجه قرار دهید.

آموزش و بکارگیری نکات تربیتی کودک دائما از پر اهمیت ترین وظیفه های پدر و مادرها است به خصوص این در باب تازه والدین شده ها بیشتر صدق می کند. در ادامه مطلب آسان و گزیده ای را برای شما آماده کرده ایم.

با خرید حداقل 3 میلیون تومان از مزایای خرید با قیمت عمده بهره مند شوید.

به کودکانتان اجازه بدهید اشتباه بکنند.

اجازه بدهید کودکتان اشتباه کند، پس اگر در هوای داغ فصل تابستان برای بیرون رفتن می خواهد لباس زمستانی تن کند، با او بحث نکنید و بگذارید او خودش بفهمد اشتباه می کند، اما لباس خنک هم با خود ببرید.

زمانی که کودک فهمید که هوا بسیار گرم است و به اشتباهش اعتراف کرد سرزنشش نکنید فقط لباس تابستانی را جایگزین لباس تنش کنید و از او سوال کنید: «تن کردن این پالتو در هوای گرم چه حسی بهت داد؟» در این صورت او حس ناخوشایندی نخواهد داشت و می فهمد که اگر اشتباه هم کند باز هم پدر و مادرش از صمیم قلب به او عشق می ورزند.

به کودکتان چیزی تلقین نکنید.

وقتی که به او می گویید: خجالتی است یا غیر اجتماعی است در واقع به او تلقین می کنید، او به مرور در این صفات فرو رفته و فکر می کند که او یک فرد خجالتی است. به این شیوه شما از غیر اجتماعی شدن کودکتان پیشگیری نمی کنید، زیرا او را به سمت این چنین رفتارهایی راهنمایی می کنید به جای این تلاش کنید او را در فضاهایی بگذارید که همنشینی با همسالانش را پیدا کند.

نکته اول

هر فردی آینده‌ی خودش را درست میکند، به شرطی که به زور این «خودش» را به فرزندانمان آموزش ندهیم!

نکته دوم

بچه هایی که توانایی درک و شناخت احساسات و عواطف شاد درونیشان را دارا هستند، بدون تردید می ‏توانند آن را در تمام زمان حیات خود حفظ کنند. نشاطی و شادی فرزندان و بچه های کم سن موجب تقویت روحیه، سازندگی، انگیزه‏، عزت نفس و مقاومت و پایداری آنان می‏ شود.

برخی نکات تربیتی کودک در سیره پیامبر اسلام (ص)

در زندگی پیامبر اسلام (ص)، که مرحمتش به بزرگی تمام هستی است، به فرزندان و تربیت آن‌ها توجه بسیاری شده؛ اما برای شروع ما سه نکته از نکات تربیتی کودک را در نظر گرفتیم.

نکته اول: احترام

کودکان در سنین متفاوت محتاج توجه و احترام هستند. به همین دلیل، پدر و مادر باید با دقت، این خواسته‌ی آنها را جوابگو باشند. روح لطیف و حساس کودک، با کوچکترین حرکت اشتباه ، ناراحت و پریشان می‌شود. پس باید از هرگونه خوار و خفیف و مسخره کردن کودک و یا مقایسه کردن او با دیگران و به زبان آوردن نقص ها و اشتباهات او به خصوص در مجالس و دیدارهای فامیلی دوری کرد و با شیوه ای حکیمانه به تشویق خصوصیت مثبت او و تشویق پرداخت.

برخی از پدر و مادرها به اشتباه فکر می کنند پدر و مادر، حق هرگونه انجام نظر سلطه‌جویانه بر فرزندان خود را دارند و هرگونه که بخواهند، می توانند با آنها رفتار کنند. در حالی که این تصور کاملا غلط و اشتباه است.

در این عرصه، گفتار و کردار پیامبر اسلام (ص ) با فرزندان خود و کودکان، از بزرگ‌ترین درس‌های تربیتی نسل بشر است. از رسول خدا (ص) روایت است: «اَکرِمُوا أوْلادَکُمْ وَ أَحْسِنُوا آدابَهُم یُغْفَرْلَکُم؛ فرزندان خود را احترام کنید و آداب آنها را نیکو بگزارید که از رحمت الهی برخوردار شوید.»

گفته اند روزی مردی در حضور پیامبر به خاطر کاری که فرزندش انجام داده بود، از او عیب جویی کرد. پیامبر به او فرمود: «فرزندت، تیری از تیرهای تیردان توست.» مفهوم این سخن آن است که فرزندت، پاره تن تو و ذخیره آینده توست. تو با اهانت به شخصیت او، هم به خودت ضربه می‌زنی و هم کسی را حقیر می‌کنی که مددکار و پشتیبان تو در آینده خواهد بود و هر کار نیکی که انجام دهد، تو نیز در پاداش آن، شریک خواهی بود.

نکته دوم: عدالت

یکی از نکات تربیتی کودک که از وظیفه های پر اهمیت والدین است آن است که سعی کنند همیشه بر پایه عدالت و برابری بین فرزندان خود رفتار کنند و هیچ گاه در محبت و توجه کردن به فرزندان، پسر را بر دختر یا فرزندی را بر فرزندان دیگر مقدّم ندارند. پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: «از خدا بترسید و میان فرزندانتان با عدالت رفتار کنید همان گونه که دوست دارید آنان به شما نیکی کنند.»

تنها نقطه امید و مایه‌ی نشاط و آرامش کودک، مهربانی و حمایت والدین است. هیچ کاری به اندازه‌ی مهربانی والدین، فرزند را آرام نمی‌کند و هیچ بلایی مثل فاصله گرفتن از والدین و کم شدن مهربانی آنها روح و البته روان او را آزرده نمی کند، حسادت فرزندتان به بچه تازه متولد شده خانواده تعجب آور نیست؛ زیرا فکر می کند از بخشی از مهربانی ها و مراقبت هایی که تاکنون مال او بوده است، محروم شده و خواهد شد.

والدینی که در افشای علاقه و محبت به فرزندانشان عدالت را رعایت نمی‌کنند و گاهی اوقات، یکی را بر یکی دیگر برتری می‌دهند، در واقع، آنها را خوار خفیف و به منش آنها توهین می کنند و به این نحو به او تلقین می کنند که تو لیاقت احترام و محبت را نداری؛

فرق گذاشتن بین کودکان، روح و روان آنها را خسته و ناتوان می کند و به بیماری‌های روحی گرفتار می‌سازد. گاهی نیز کودک را به کینه توزی از برادر و خواهر حتی پدر و مادر خود برمی انگیزد و او را فردی کینه ای بار می آورد.

نکته سوم: بازی کردن

به نظر کارشناسان بازی یکی از مهمترین نکات تربیتی کودک است. یکی از روش افشای محبت پدر و مادر به فرزند، فراهم کردن وسایل بازی و سرگرمیِ مناسب سن اوست. همچنین هر وقت فرزند از والدین درخواست کند که با او بازی کنند، والدین باید به این درخواست او پاسخ مثبت دهند، ولی شیوه‌ی اداره بازی را بر عهده کودک بگذارند و خواسته های خود را بر او اجبار نکنند.

بازی کردن برای کودکان یک شغل تمام وقت است و هنگامی که والدین با آنها در این شغل همراه میشوند و با کودکان بازی میکنند بهترین لحظات برای کودک رقم میخورد.

 

تربیت کودکان

همه چیز کودک به سرعت در حال تغییر است.در تربیت کودکان مسایل تربیتی موثری که امروز به کار می‌بندید، ممکن است
فردا دیگر به کار نیاید؛ بنابراین برخی از رفتارهای کودک که ممکن است از آن‌ها خوشتان نیاید، پس از مدتی تغییر خواهد کرد.
هیچ چیز نهایی در مورد کودک وجود ندارد؛ پس صبور باشید و مطمئن.

بکوشید که با کودک برخورد لطیفی داشته باشید و کارهای نیکش را به دقت و با صراحت تشویق کنید
مثلا به جای این که به طور کلی به او بگویید: «چقدر مهربان هستی!» بگویید: کار خوبی کردی که اسباب بازی‌هایت را به دوستت دادی. از تو متشکرم.»

اگر قصد تشویق یا انتقاد داشتید، به اعمال و رفتارها توجه کنید،نه به اشخاص؛ به عنوان مثال بهتر است بگویید: «پاره کردن این کتاب‌های قشنگ کار اشتباهی است»؛
و نگویید: «چقدر بچه بدی هستی که کتاب‌هایت را پاره کردی.»

درباره مسائل تربیتی کودکان همواره تلاش کنید که تشکرها و تشویق‌های خود را از کودک در میان جمع اظهار کنید، و انتقادها را در وقت تنهایی.

اگر با کودکتان مشاجره کرده‌اید، به سرعت به دنبال عادی سازی وضع باشید.می‌توانید از «جنگ بالش‌ها» کمک بگیرید. هر کدام در یک سوی اتاق بایستید

و بالش‌ها را به سمت هم پرتاب کنید. پس از چند دقیقه خنده و شادی به جمع شما می‌پیوندد و ناراحتی‌ها از یاد می‌رود.

هراس کودکان

اقدآماتی که برای روبرو شدن با هراس کودکان خود باید از آن اجتناب کرد: هرگز هراس او را به مسخره نگیرید. او را در حضور دیگران مسخره نکنید.

او را به زور به عامل ترس برانگیز نزدیک نکنید مگر ان که به درست بودن رفتار خود وقوف کامل داشته باشد.

شکیبایی خود را از دست ندهید و طوری رفتار نکنید که او احساس کند کودک بودن او را مطرح میسازید. ترس فرزند خود را بی دلیل به حساب خود و یا به حساب او نگذارید. بی دلیل احساس نکنید که ترس او موضوعی غیر طبیعی است. بدانید که همه بچه ها با هراسهایی روبرو هستند.

آنچه باید در مورد کودک یک ساله خود بدانید:

همزمان با افزایش سن کودک، کودک به قدری سریع رشد می کند که به سختی متوجه تغییرات وی می شوید. تماشای رشد و پرورش کودک و نیز  دیدن اینکه شخصیت کودک در حال پدیدار شدن است بسیار دلچسب است و این که شما بخواهید در این روند به او کمک کنید بسیار طبیعی است.
ولی آیا می دانید کودک اکنون باید قادر به انجام
چه کارهایی باشد و شما چگونه می توانید به او کمک کنید؟

کودک در یک سالگی تحرک بیشتری نسبت به چند ماه پیش خواهد داشت. اگر هنوز توانایی راه رفتن نداشته باشد ، می تواند بر روی قسمت تحتانی بدنش به اطراف بچرخد و تغییر جهت دهد.
احتمال زیادی دارد که کودک بتواند در این دوره سنی بدون اینکه به زمین بخورد، بایستد و بنشیند. راه پله ها برای او بسیار جذاب خواهد بود. کودک تا قبل از اینکه بتواند مفهوم خطر را درک کند نیازمند مراقبت مستمر است.

کار عملی

او برای برداشتن و نگه داشتن اشیاء ازهر دو دست خود استفاده می کند و حتی ممکن است نشان دهد
استفاده از یکی از دستها برای او راحت تر است ولی با این وجود تا مدت زمان زیادی نمی‌توان تشخیص داد که کودک راست دست یا چپ دست است.

او از دستانش مثل یک گازانبر برای چنگ زدن و برداشتن اشیاء کوچک استفاده می کند و آنها را درون جعبه قرار می دهد.کودک می تواند با چنگ زدن به کمک سه انگشت اصلی اشیاء را نگه داشته و به هم بزند.

ممکن است در این سن ممکن است متوجه این موضوع شده باشید ( و یا نشده باشید) که کودک در می یابد پرتاب کردن اسباب بازی ها سرگرم کننده است.

احتمالا در این سن قدرت بینایی کودک به خوبی قدرت بینایی شماست. او مدت زمان زیادی را به تماشای محیط پیرامونش اختصاص می دهد.مردم، حیوانات و حرکت اشیاء به طور ویژه برایش جذاب خواهد بود. افراد آشنا را تشخیص می دهد و به سمت کسی که اسم او را صدا بزند می چرخد. او می‌تواند به جستجوی اشیاء گمشده بپردازد و در ک  کند وقتی شی ای از دید او خارج می شود لزوما به این معنا نیست که دیگر وجود ندارد.

یک سالگی زمان مناسبی برای تمرکز روی بازی هایی است

که به تقویت مهارت های حرکتی کودک کمک می کند. مهارت های حرکتی درشت کودک با هرکاری که موجب شود خودش را حرکت دهد و یا اشیاء بزرگتر از خودش را جابه جا کند بهبود می یابد.
برای کسب این مهارت، هل دادن و انداختن اسباب بازی‌هایی که موجب تحرک بیشتر در کودک شود بسیارموثر است.

انباشته کردن اسباب بازی ها و شکل دادن به جورچین  به کودک اجازه می‌دهد توانایی انجام کارهای دستی را درخود تقویت کرده ونیز به او این فرصت داده می شود که توانایی حل مساله را تمرین کند و بتواند درک وسیع‌تری از مفاهیمی مانند شکل، رنگ، حجم و  اندازه به دست آورد.

هرکاری که کودک را نیازمند استفاده از دستانش برای چنگ زدن و گرفتن  نماید برای داشتن مهارت های عالی حرکتی بسار مفید است. با این وجود ضروری است که به کودک بیاموزید مهارت چنگ زدن را بر روی دیگران تمرین نکند.

کودک در این دوره سنی از نقاشی و رنگ آمیزی لذت می برد و صرفا بر روی کاغذی که در اختیارش گذاشته اید نقاشی نمی کند (ممکن است روی هر وسیله و دیوار و کف نقاشی کند). زمانی که کودک نقاشی را یاد می‌گیرد، تمرین جهت نگهداری و استفاده از مداد شمعی برای شما خرج زیادی به بار می آورد.

آشنا کردن کودک با کتاب در این سن فوق العاده است..

آشنا کردن کودک با کتاب در این سن به نظرزود می رسد ولی در واقع اینطور نیست  ( یچ وقت زود نیست). بهتر است در ابتدا کتاب هایی با جلد مقاوم انتخاب کنید چون ممکن است در ابتدای آشنایی با کتاب جویدن آن  مثل یک اسباب بازی برایش جذاب تر باشد.

خواندن کتاب و صحبت کردن درباره عکس ها به او کمک می کند تا ریتم و الگوهای زبان را یاد بگیرد، دایره لغاتش وسیع شود و خلاقیت و تخیلش پرورش یابد. به این صورت زیرساختی سالم برای نیازهای آینده کودک فراهم می شود.

باید توجه داشت که یادگیری این مهارت ها نیازمند گذر زمان است. زمانی  که کودک در اولین، دومین و حتی سومین تجربه در انجام کاری با شکست روبه رو می شود دچار نا امیدی میشود که  تشویق کردن و اطمینان خاطر دادن به کودک نقش موثری در از بین بردن این احساس دارد.

اکنون زمانی است که کودک به سمت راه رفتن پبش می رود  و شما به عنوان پدر ومادر نقش مهمی در کمک به او دارید تا به صورت یک کودک سالم و شاد رشد یابد.

کافیست بچه ها(نیاز به برنامه)را درک کنند

در خانواده اگــر بخواهیــم کودکان را تربیــت کنیــم، بایــد آنهــا رابــه نقطــه ای برســانیم کــه ایــن حقیقــت، یعنــی ”لــزوم مدیریــت گرایشهــا“ را دربــارۀ زندگــی خودشــان درک کننــد، و بــرای ایــن حقیقــت دنبــال برنامــه باشــند. وقتــی خودشــان دنبــال برنامــه ای بـرای مدیریـت گرایش هـا باشـند، ً طبیعتـا برنامـۀ دیـن را بـه راحتی میپذیرنـد. مـا اگـر بتوانیـم همیـن یـک کار را در خانواده درسـت انجـام دهیـم، بخـش عمـدۀ وظیفـۀ خانواده در ارتبـاط بـا آمـوزش دیـن انجـام گرفتـه اسـت. بــه بچه هایــی کــه ایــن حقیقــت برایشــان جا افتــاده باشــد، اگــر بگوییـم: »آیـا قبـول داریـد خـدا بهتریـن کسـی اسـت کـه میتواند بـه مـا برنامـه بدهـد؟« همۀ آنهـا خواهنـدگفت: <بلـه>؛ چـون قبلا ضـرورت برنامـه و نیـاز خودشـان را بـه ایـن برنامـه درک کرده انـد، یعنـی ضـرورت دیـن را درک کرده انـدو دیـن میشـود: <برنامـه ای بـرای مخالفـت بـا هـوای نفـس> ولـی اگـر ایـن ضـرورت را درک نکـرده باشـند و دیـن را بـه آنهـا ارائه دهیـم، احسـاس میکننـد کـه دیـن میخواهـد، یـک چیزهایـی را بـه زور بـه آنهـا تحمیـل کند.

 

نقطه شروع تعلیم دین به بچه ها

اگر ماهیت مخالفت با هوای نفس را به بچه ها یاد ندهیم و بعد به آن ها بگوییم: دیندار شوید همه اش احساس می کنند که خدا دارد به آنها زور میگویند!

ما نمی توانیم به بچه ها بگوییم: چون خدا هست، پس ما باید او را بپرستیم!

این چه شیوه تعلیم تعلیم خداپرستی و دینداری است؟!

اینکه به بچه ها بگوییم : خدا خارج از وجود تو و خواسته های تو هست و چون هست باید او را  بپرستی و الا به جهنم خواهی رفت.

این یک نوع زور گفتن است و با این شیوه تعلیم دین، این دین هیچ وقت برای او درونی ، بلکه یک چیزی است که از بیرون به او تحمیل شده. در حالی که 

شیوه ی حضرت ابراهیم علیه السلام در تعلیم خداپرستی دین، این گونه بود و فرمود: من غروب کنندگان را دوست ندارم؛

لا احب الافلین. انعام / 76

یعنی اول با این شروع کرد که من چه چیزی دوست دارم؟ من آفلین را دوست ندارم، پس این چیزی که افول میکند، نمی تواند خدای من باشد.

ما هم وقتی میخواهیم دین را به بچه تعلیم دهیم، اول به سراغ این بریویم که او چه چیزی دوست دارد

و چه چیزی دوست ندارد؟

یعنی از این نقطه شروع کنیم تو این را دوست داری و آن را دوست نداری و از همینجا به خدا شناسی برسیم. یعنی از درون او به این نتیجه برسیم که او به خداشناسی نیاز دارد. از درون او و اقتضائات درونی او به این برسیم که او برای رسیدن به لذت بیشتر و رسیدن به علائق عمیق تر خودش ، نیاز به برنامه و دستور دارد. در غیر این صورت او بعد از مدتی دین دار کردن از دین دل زده میشود.